Is burn-out iets van onze moderne tijd?
In de oude literatuur zijn er al beschrijvingen te vinden van
mensen die uitgeput raakten.
Zo gebruikte Shakespeare de term 'to burn out' in een aantal van zijn gedichten.
De bekende roman De Buddenbrooks (1901) van de Duitse
schrijver Thomas Mann beschrijft hoe de hoofdpersoon uitgeput is van zijn politieke
werk.
Graham Greene schreef in 1960 de roman A Burnt-Out Case, over een
wereldberoemde architect die geen plezier meer vindt in zijn werk en uitgeput,
apathisch en agressief is.
Een nog veel vroeger en tot de verbeelding sprekend voorbeeld vinden we in de bijbel. Daar wordt beschreven hoe de profeet Elia na zware beproevingen volledig uitgeput en teleurgesteld raakte, zich wilde terugtrekken, geen mensen wilde zien en misschien wel voor eeuwig wilde slapen.
Klopt het dat Burn-out vroeger in mindere mate voorkwam?
De maatschappij verlangt deze dagen andere en meer taken van de mens.
- Er heeft een grote verplaatsing van uitvoerwerk naar hoofdwerk plaats gevonden. Vele werkzaamheden die eenvoudiger waren, zijn geautomatiseerd en mensen kregen daarom nieuwe functies met nieuwe meer ingewikkelde taken.
- De belangrijkste oorzaken van overspannenheid en burn-out vinden we toch op het werk. Dat is ook niet verwonderlijk, want daar brengen veel mensen het grootste deel van hun tijd door. De lat ligt steeds hoger, er moet concurrerend geproduceerd worden en blijven leren is belangrijk en een must tegenwoordig.
- Het scholingsniveau moet steeds hoger en voor sommige vacatures worden inmiddels dubbel zo hoge opleidingseisen gevraagd.
- Daarnaast hebben we vaak het gevoel dat we perfecte ouders moeten zijn. Ouders moeten vaker dan vroeger met hun kinderen na schooltijd aan de slag, omdat de resultaten van de vele toetsen waar de kinderen aan worden onderworpen niet hoog genoeg zijn.
- Hier raken we ook het punt waardoor kinderen tegenwoordig al overspannenheid en zelfs burn-out kunnen ervaren. Ze worden contant getoetst en beoordeeld. Ze moeten zich op alle vlakken laten zien. Er bestaat druk vanuit school, buitenschoolse activiteiten en sociale verwachtingen.
- Iedereen let op elkaar en we vormen snel een mening over de ander.
- We moeten ook nog goed op de hoogte blijven van alles wat er te weten valt en onderschat social media niet.
- We moeten 7x24-uur bereikbaar zijn.
- Het leven moet volop geleefd worden, maar steeds vaker wordt de vraag gesteld of we nog wel op de goede weg zitten.
Het is essentieel om de oorzaken van de overspannenheid of burn-out te identificeren en gezonde coping-mechanismen te bevorderen! Voor meer uitleg over coping verwijzen we je graag door naar onze andere blogs.
Uit welke fasen bestaat een burn-out?
De fases hoeven niet in volgorde plaats te vinden, maar beschrijven hoe mensen in een burn-out situatie kunnen komen.
- Drang om zichzelf te bewijzen en harder werken: Het komt regelmatig voor dat mensen een idealistisch beeld hebben wat ze willen vertalen naar de werkelijkheid. Grote doelen en ambitie worden nagestreefd. Het idee dat wanneer je maar hard genoeg werkt en je je flink inzet, koste wat kost, je alles kan krijgen wat je wilt. Op zich is dat een positieve kijk. Echter gaan mensen soms ver over hun grenzen heen en plegen ze roofbouw op hun eigen lijf.
- De lat ligt enorm hoog:
Kiezen op elkaar en doorzetten, ook als ze bij een organisatie werken of een baan hebben die eigenlijk niet past. Zo maken ze zichzelf onmisbaar.
- Eigen behoeften negeren:
Werk krijgt steeds voorrang. De lat wordt erg hoog gelegd en er worden meer werk, taken en dergelijke toegeëigend dan wat ze normaal zouden doen.
- Werk neemt veel tijd in beslag ook buiten werktijden om: Er wordt overgewerkt of bij thuiskomst verder gewerkt.
- Werk gaat voor familie, vrienden, hobby’s, sport, eten, drinken enz.: Om alles van het werk bij te houden wordt er minder nachtrust genomen met alle gevolgen van dien. De processen in ons lijf raken verstoord, doordat de eigen behoefte genegeerd worden.
- Verplaatsing van lichamelijke conflicten:
De eerste stress symptomen als hoofdpijn, misselijkheid, spierpijn, pijn in de onderrug dienen zich aan. Men voelt ze wel, maar negeert ze. Ze voelen dat er iets niet klopt aan hun gedrag in combinatie met de klachten. Toch geven ze geen erkenning aan deze innerlijke conflicten. Alles moet immers gewoon doorgaan.
- Naast besparing op nachtrust om zo toch het werk gedaan te krijgen, vermindert de kwaliteit van de slaap ook in een rap tempo: Mensen raken vermoeid en laden niet meer goed op. Door de vermoeidheid, de achteruitgang van conditie en de roofbouw die wordt gepleegd op het gehele lichaam en zijn processen, raken zij regelmatig buiten adem, ook bij kleine inspanningen.
- Herzien van eigen waarden:
Om lichamelijke conflicten te vermijden en hard te kunnen blijven werken, negeren mensen lichamelijke klachten en behoeftes en ontkennen ze dat er iets aan de hand is. Het idee dat de lichamelijke klachten komen door stress is niet mogelijk. Ze raken minder betrokken bij zichzelf en hun omgeving. Emotioneel worden ze ‘mat’. Ze ervaren minder vreugde, trots en de intensiteit van hun emoties neemt steeds verder af. Leuke dingen die normaal een goed gevoel geven, doen dat nu nauwelijks meer.
- Ontkennen van problemen: Ze merken niet altijd zelf op dat ze cynischer worden en anderen de schuld geven als dingen mis gaan. Het ligt in zo’n geval niet aan hen. Sociale contacten worden vermeden en ze raken steeds geïsoleerder. Wanneer je dit aankaart, herkennen ze zich niet in de benoemde veranderingen.
- Terugtrekken: Mensen isoleren zichzelf en beperken hun sociale contacten tot een minimum. Eigenlijk weten ze ook niet meer goed waar ze mee bezig zijn, dus ze werken op de automatische piloot en proberen precies te doen wat de werkgever van hen vraagt. Om de stress te verminderen gaan ze misschien meer drinken of drugs gebruiken.
- Hun gedrag verandert:
Het gedrag veranderd in negatieve zin. Ze raken angstiger, piekeriger, verlegen, vinden zichzelf waardeloos en creëren hierdoor vaak een teruggetrokken bestaan. De omgeving merkt dit vaak eerder op dan de persoon in kwestie. Die is nog druk bezig om alle ballen hoog te houden en heeft vaak minder tijd om de situatie te bekijken.
- Depersonalisatie: In deze fase zie je dat mensen iets van een robot over zich heen hebben gekregen. Ze zijn wel aanwezig, maar er geestelijk niet meer goed bij. Alles lijkt op een soort automatische piloot te gaan. Ze weten niet meer wie ze zijn, wat ze nodig hebben en verliezen het contact met zichzelf.
- Innerlijke leegte:
Innerlijke leegte is een moeilijk en heel naar gevoel. Je bent het contact met jezelf verloren en ziet weinig nut meer in dingen. Eenzaamheid komt hier ook vaak om de hoek kijken. Het gevoel is verdoofd of geblokkeerd, maar de behoefte naar het kunnen voelen is juist sterk. Mensen kunnen in deze fase gekke sprongen gaan maken om toch te kunnen voelen of bv sensatie te kunnen ervaren. Denk hierbij aan alcohol gebruik, eetbuien, drugs, seksuele avonturen, etc.
- Depressie:
De fase van depressie is een fase waarbij symptomen van een depressie zich voordoen. Echter is het geen depressie nog. Wanneer overspannenheid overgaat in burn-out, zou het vervolg een depressie kunnen zijn. Kenmerken van een depressie zijn bv onverschilligheid, een gevoel van hopeloosheid, uitputting en denken dat er geen toekomst meer is. Het leven lijkt zinloos.
- Het burn-out syndroom:
Dit is de fase waarbij iemand geheel instort. Zowel lichamelijk als geestelijk is er niets meer mogelijk. Moeheid overheerst alles en het lichaam is volledig opgebrand. Mensen hebben de wens om te vluchten en soms kunnen zelfs zelfmoordgedachten de revue passeren.
Hulp van een professional is nu echt hard nodig!
Hoewel deze lijst zeker niet volledig is, geeft hij wel een indicatie van een aantal veel voorkomende risicofactoren die samenhangen met een burn-out:
- Negatieve aspecten van een functie
- Te druk zijn, te veel werk, verveling
- Conflicten op het werk
- Te weinig hulpbronnen
- Gebrek aan input of feedback
- Onzekerheid over de baan
- Inzet en beloning niet in balans
- Minder salaris door te lange inwerktijd
Werk gerelateerde aspecten
- Strenge hiërarchie
- Te weinig mensen voor te veel werk
- Hoge eisen, hoge verwachtingen
- Aantal jaren dienstverband
- Verveling
- Weinig doorgroei mogelijkheden
Organisatie
- Voortdurende wisselingen van management
- Reorganisaties
- Personeelstekorten
Persoonlijkheid
- Weinig veerkracht
- Weinig zelfvertrouwen
- Faalangst
- Weinig kennis van eigen kwaliteiten en valkuilen
Houding ten aanzien van het werk
- Onrealistisch hoge verwachtingen
- Financiële verwachtingen, benodigd salaris
- Werk te goed of te precies willen doen
- Te veel zelf willen doen en weinig delegeren
Ondersteuning door onze praktijk Pro Coaching Hakemulder
In onze praktijk, Pro Coaching Hakemulder, hanteren we een doelgerichte aanpak bij het begeleiden van mensen met een burn-out.
Met onze professionele en gediplomeerde achtergrond bieden we sessies aan, waarbij we samenwerken met cliënten om inzicht te krijgen in de oorzaken van hun burn-out en concrete stappen te zetten naar herstel.
Onze focus ligt op het ontwikkelen van persoonlijke veerkracht en het aanleren van effectieve coping-strategieën, waardoor cliënten weer de regie over hun leven kunnen nemen.
Door onze deskundigheid en betrokkenheid creëren we een veilige omgeving waarin groei en herstel mogelijk worden.
Conclusie
Over onze specialismen is veel te schrijven en te vertellen. Dit vraagt ook om een gedoseerde aanpak. We zullen met regelmaat een nieuw artikel schrijven en plaatsen om zo kennis te delen met hen die daar behoefte aan en interesse in hebben. Of dit nu voor jezelf is, je familie, je naaste of je werk omgeving.
Neem contact op! Samen kunnen we verder!