Wat is AD(H)D?

Dit is een uitgebreide blog. Tip: Lees hem gerust in delen.

De afkorting AD(H)D betekent:

Attention Deficit Hyperactivity Disorder.

Dit is een complexe hersenstoornis die bijna 5% van alle volwassenen treft.

Mensen met AD(H)D hebben meestal moeite met impulscontrole, focussen en organisatie. AD(H)D is geen gedragsstoornis, psychische aandoening of leerstoornis, maar een ontwikkelingsstoornis binnen het zelf-management systeem van de hersenen.

AD(H)D kunnen we indelen in 3 grote subtypes:

De subtypes zijn:

1. Overwegend hyperactief/ impulsief beeld: Er is dan vooral sprake van ernstige en aanhoudende impulsiviteit en hyperactiviteit.
2. Overwegend onoplettend beeld: Er is dan vooral sprake van ernstige en aanhoudende aandachtsproblemen.
3. Gecombineerde beeld: Er zijn kenmerken en gedragingen vanuit het overwegend hyperactief/ impulsief beeld en vanuit het overwegend onoplettende beeld.

• Het onoplettende beeld: heeft vooral last van concentratieproblemen en vindt het lastig om op te letten.
• Het hyperactieve en impulsieve beeld: is vaak drukker en beweeglijker.
• Het gecombineerde beeld: laat van beide types symptomen zien.

AD(H)D, overwegend hyperactief-impulsief beeld:

•            moeilijk stil kunnen blijven zitten

•            moeilijk op zijn beurt kunnen wachten

•            van de ene activiteit naar de andere hollen

•            niet rustig kunnen spelen

•            overdreven veel praten

•            anderen In de rede vallen

•            zich vaak in gevaarlijke situaties storten

•            zichzelf moeilijk kunnen afremmen
 
 

AD(H)D, overwegend onoplettend beeld:

•            snel afgeleid zijn

•            dromerig zijn

•            passief lijken

•            teruggetrokken zijn

•            ongeorganiseerd en vergeetachtig zijn

•            niet lijken te luisteren

•            niet luisteren naar wat anderen zeggen

•            vaak dingen kwijt zijn

•            gemakkelijk afgeleid worden

•            moeite hebben met het sociale gebeuren In de klas/omgeving

•            moeilijk instructies kunnen volgen

•            veel kwijt raken of vaak iets verliezen

•            moeilijk blijvend de aandacht kunnen richten

•            moeite aandacht bij taken of spelactiviteiten te houden

Het gecombineerde beeld laat zowel symptomen van het overwegend hyperactief-impulsief beeld, als van het overwegend onoplettend beeld zien.

Neurotransmitters:

Neurotransmitters zijn de signaalstofjes die zenuwimpulsen overdragen tussen zenuwcellen (neuronen) en/of kliercellen en spiercellen. Je zou het boodschappers kunnen noemen, bestaande uit een chemische substantie.

AD(H)D en Neurotransmitters

Noradrenaline en dopamine zijn niet in de juiste hoeveelheden beschikbaar waar ze nodig zijn.

Dit zorgt ervoor dat de overdracht van signalen wordt verstoord.

De interactie tussen het aandachtsysteem en het motivatiesysteem wordt hierdoor verstoord.

Bij mensen met AD(H)D is er sprake van hyperactieve heropname van dopamine, waardoor de dopamine sneller wordt opgenomen dan bij mensen zonder AD(H)D.

Gevolg hiervan is dat het beloningsgevoel minder lang blijft hangen.

Noradrenaline bevordert het richten van aandacht.

AD(H)D-patiënten hebben er te weinig van.

Best lastig dus om alles goed te laten verlopen als er tekorten zijn of een te snelle verwerking.

Neem bijvoorbeeld een trein:

Als de trein tijdens de spits een wagon minder kan vervoeren, ontstaan er zowel op het station als in de overige wagons problemen.

Het brein van de AD(H)D’er

Om in de metafoor van de trein te blijven,  stellen we de hersenen even voor als een treinstation.

Bij mensen met AD(H)D rijden er vaak minder treinen of ze rijden andere routes dan oorspronkelijk de bedoeling was.

Laten we zeggen dat iemand zonder AD(H)D 1 station heeft met misschien wel 8 intercity treinen.

Een AD(H)D brein heeft 1 station en heeft maar 4 reguliere stoptreinen.

Best een groot verschil als je bedenkt dat van beide hetzelfde wordt verwacht.

Dit betekent overigens niet dat mensen met AD(H)D minder slim zijn!

Beloningsysteem en strafsysteem

Achter in je brein heeft iedereen een beloningssysteem en een strafsysteem.

Deze hebben een hele belangrijke functie want zij voorzien ons van extra stroom en energie als dat nodig is.

Het beloningssysteem werkt bij mensen zonder AD(H)D zo:

Ze krijgen een complimentje en dan gaat achter in het brein het beloningssysteem aan.

Dit stuurt stroom en energie naar de voorkant van je brein, in onze metafoor het treinstation waar de wagons staan te wachten.

Het strafsysteem gaat aan bij elke vorm van straf, ook wanneer we boos zijn op onszelf.

Het zorgt ervoor dat we in staat zijn te leren van onze fouten en de trein die op dat spoor reed een nieuw spoor te geven. In werkelijkheid pas je dus je gedrag aan.

Bij mensen met AD(H)D werkt dit straf- en beloningssysteem anders

Het werkt minder hard en gaat minder snel aan en sneller weer uit.

Bij hen komt er minimale energie vrij die naar de voorkant van de hersenen wordt gestuurd.

Deze krijgen dus maar een hele kleine dosis.

Hun prefrontale cortex/voorkant en tevens hun station met maar 4 stoptreinen, in plaats van 8 intercity’s, moeten het stellen met veel minder.

Ze zijn al in de minderheid, maar krijgen nu ook nog eens minder toevoer van stroom en energie.

Uitzondering hierin is dat AD(H)D’ers wel een gelijkwaardig werkend beloningssysteem activeren wanneer ze iets doen wat ze heel leuk vinden.

Bv veel AD(H)D’ers houden enorm van gamen en social media, want tijdens gamen en social media word je meer dan gemiddeld beloond met gadgets, punten, likes, comments en dan schiet het beloningssysteem dus wel aan en werkt hij juist hard.

Dit werkt ook met straffen.

Als je een AD(H)D’er een enorm grote straf geeft dan schiet het strafsysteem wel aan, gelijkwaardig als bij iemand zonder AD(H)D.

Echter zijn deze straffen dan vaak buiten proportie en niet wenselijk, maar juist heel schadelijk.

Dit geeft je nu in ieder geval wel een verklaring waarom kinderen, jongeren, volwassenen soms minder te motiveren lijken of ongevoeliger zijn voor straf, correcties, kritiek etc.

Er moet een sterkere prikkel binnenkomen, wil je deze systemen goed activeren.

Dit vraagt dus ook een andere omgang en rekening houden met mensen met AD(H)D.

Zoek en vraag naar wat hun beloning- of strafsysteem stimuleert!

Filteren van prikkels?

Mensen met AD(H)D hebben een ander filter patroon.  

Binnenkomende informatie wordt anders verwerkt.

De treinen rijden langzamer en doen onderweg ook nog verschillende stations aan, terwijl de intercity’s van mensen zonder AD(H)D linea recht op hun eind bestemming af gaan.

En dan te bedenken dat er tijdens al die extra tussenstops ook weer nieuwe mensen in- en uitstappen, hij in een nieuwe omgeving staat, moet onthouden waar hij ook alweer heen moest, etc.

Al die extra tussenstops maakt de afleidbaarheid ook verklaarbaar.

Er komt notabene bij elk station weer een bak informatie binnen en de conducteur (in werkelijkheid de maatschappij, b.v. werk, leerkracht, trainer) staat maar druk te gebaren en te vlaggen dat er haast geboden is en de trein door moet!

Zoals het konijn uit Alice in Wonderland: Te laat! Te Laat! We komen te LAAT!

Niet gek dus dat kinderen, jongeren en volwassene met AD(H)D met regelmaat constante druk en stress voelen.

Het kost hun gewoonweg VEEL meer energie om op het juiste perron of station aan te komen.

Filtering

Bij filtering filteren we prikkels die overbodig zijn en niet relevant.

Denk aan je buurman die zit te bewegen, een raam dat op een kier staat en waardoor geluid naar binnen komt, de vogel die geluid maakt in de hoek van de kamer, de felle verlichting in bv de supermarkt, de vele kleuren en diversiteit aan auto s die voorbij rijden, etc.

Naast dat mensen met AD(H)D een nogal uitgebreid spoornetwerk hebben voor hun 4 stoptreinen is dit spoorwerk ook ruimer verdeeld over het oppervlak.

Daardoor hebben zij veel meer moeite om de juiste informatie eruit te pikken.

Het kost hun veel energie om de openingen tussen hun sporen af te dichten en zo overbodige prikkels, met spoorbielzen te voorkomen.

Mensen zonder AD(H)D hebben hele smalle openingen tussen hun sporen welke zij makkelijk kunnen afsluiten.

Daarnaast gaat dat sneller vanwege hun intercity netwerk.

De benodigde metaforische spoorbielzen zijn zo op zijn bestemming.

Mensen met AD(H)D vervoeren deze bielzen ook, maar door alle extra tussenstops gaat dit vervoer soms net wat minder snel.

Oh, en niet te vergeten dat wanneer ze wel in een flow zitten en op een lekker tempo richting het juiste perron of station gaan, ze vergeten op tijd te remmen.

De wagons eindigen nog wel eens voorbij het perron.

Oei, dat kost tijd want nu moeten de passagiers (in werkelijkheid de informatie) ook nog gaan klimmen en klauteren voordat ze op de juiste plek zijn.

Of het hele station wordt overgeslagen en gemist!

In werkelijkheid:

Bijvoorbeeld, ze zijn druk bezig met plus (+) sommen maken, maar opeens zijn het keer (X) sommen (nu lijken + en X ook nog wel eens op elkaar).

Ze missen deze signalen en informatie dan en maken op deze manier vaak slordigheidsfoutjes.

Snel schakelen hierin is voor hun erg lastig, kost energie en is tijdrovend.

Medicatie

Medicatie kan ervoor zorgen dat er meer van de gemiste neurotransmitter-stofjes worden aangemaakt en zorgt er tegelijkertijd voor dat de hyperopname wordt afgeremd.

Het helpt ook om de stofjes op de juiste plaats te krijgen, waar nu vaak een hoop verloren gaat omdat ze de bestemming niet kunnen vinden.

Een oordeel over medicatie kunnen we je niet geven.

Voor de een werkt het heel prettig en goed en de ander ervaart bv een gevoel alsof hij watten in zijn hoofd heeft (dan wordt er te veel gefilterd) en voelt zich er minder creatief door.

Bij de één accepteren de hersenen de hulp en bij de ander gaan er hierin soms dingen anders.

Overleg altijd met een medisch arts hierover.

Uniek en getalenteerd

Naast alle moeilijkheden zijn mensen met AD(H)D juist ook enorm uniek en vaak heel getalenteerd:

• Mensen met adhd kunnen vaak intenser genieten.
• Bij Mensen met AD(H)D zie je veel creativiteit: ze kunnen geweldige verhalen verzinnen, goed toneelspelen en zich helemaal verliezen in hun spel.
• Mensen met AD(H)D hebben vaak een goed ontwikkeld empathisch vermogen. Dit betekent, dat ze lief, sociaal en betrokken kunnen zijn.
• Mensen met AD(H)D kunnen nog goed oog hebben voor details.
• Mensen met AD(H)D kunnen erg vindingrijk zijn. Ze zei dan sterk in brainstormen en komen met nieuwe en originele ideeën.
• Mensen met AD(H)D hebben nogal eens een scherpe intuïtie.
• Ze hebben een eigen en autonome manier van naar de wereld kijken.
• Bij Mensen met AD(H)D zie je vaak een groot gevoel voor humor.
• Mensen met AD(H)D kunnen 1 grote hyperfocus hebben en daardoor helemaal in hun werk of opdracht duiken om het maximale eruit te halen.
• Bij impulsiviteit hoort ook spontaniteit: Mensen met AD(H)D zijn vaak niet saai, maar bruisend en borrelend en vol initiatief.

Conclusie

We hopen je een klein kijkje te hebben kunnen geven in het brein van iemand met AD(H)D.

We hopen ook, dat wanneer je zelf AD(H)D hebt of mensen/kinderen met AD(H)D om je heen hebt, je nu misschien beter begrijpt wat er in hun brein omgaat.

Ze zijn niet onwillend, ze strubbelen enorm veel en vaak.

Verminderd zelfvertrouwen en faalangst liggen bij hen dan ook vaak op de loer.

Daarnaast wordt hun gedrag met regelmaat als storend of afwijkend gezien terwijl ze echt hun best doen om alles zo goed mogelijk tot uitvoering te brengen.

Ze verzetten en verbruiken enorm veel extra geestelijke energie, waardoor hun emmer ook sneller overloopt. Eigenlijk meer dan begrijpelijk na de informatie van hierboven.

AD(H)D begeleiding

Waarom de hulp en begeleiding inschakelen van Pro Coaching Hakemulder?

Het kan zeer helpend en ondersteunend zijn om met een AD(H)D specialist te kijken wat er nodig is om met de gevolgen van AD(H)D om te gaan.

Het helpt om kennis op te doen over AD(H)D en hoe dat bij jezelf, bij je kinderen of je naaste tot uiting komt.

Iedereen is verschillend daarom heeft iedereen een eigen aanpak voor zijn of haar AD(H)D nodig.

Wat hebben jij, je kinderen of je naaste nodig?

We werken aan zelfvertrouwen!

Symptomen van AD(H)D belemmeren je op een of meer vlakken in je leven, of dat van je kinderen of je naaste en maken dat gewone taken ingewikkelder zijn dan voor andere mensen.

Vaak voelen mensen met AD(H)D zich onbegrepen en kost het ze extreem veel moeite om uit te vinden wat ze nodig hebben en hoe ze hun leven zo goed mogelijk vorm kunnen geven.

Wij bieden je hier ondersteuning in.

We helpen je bij het aanleren van vaardigheden die de dagelijkse problemen kunnen verlichten of oplossen.

Daarnaast kunnen we kijken naar welke doelen je wil behalen en hoe die het beste bereikt kunnen worden.

Heb je zelf AD(H)D, je kind of je naaste en wil je meer leren en/of samen aan de slag, kom bij mij langs. Je of jullie zijn meer dan welkom!